Waarom het uitspreken van gevoel zo belangrijk is

Donsveer en baksteen

Ondanks dat we kleine emoties makkelijk kunnen negeren kan het toch belangrijk zijn hier aandacht aan te schenken.

Stel, er gebeurt iets onplezierigs tussen jou en je partner (of collega, familielid).  De emotie die je daarbij voelt is voor jou als een donsveertje op je wang. Je voelt iets kleins en het is alweer weg. Makkelijk te negeren en ach, niet belangrijk genoeg om aan te geven.

Later speelt het wéér. Nu voelt het als een een tikje, een kiezelsteen dat op je schouder valt. Je herkent het wel maar ja, je vindt het nog steeds niet de moeite waard om te benoemen. Liever ga je een discussie uit de weg.

Na een tijd gebeurt het nóg een keer. Dit keer doet het zeer, als een twijg in je gezicht. Au. Maar de situatie of het onderwerp is net even anders en je laat het erbij. Ook al maakt het je boos, toch geef je het niet aan. Het blijft een tijdje bij je hangen en dan ben je weer afgeleid. Gelukkig, het is er niet meer. We zijn weer oké met elkaar.

Tot het weer gebeurt en nu voelt het als een baksteen op je hoofd. Bam. Terugkijkend heb je het aan zien komen maar nu is de maat vol. En de baksteen op je hoofd gooi je naar je partner terug.

Voelen doe je in gradaties

Je kunt een klein beetje boos zijn of woedend.
Je bent een beetje teleurgesteld of je voelt je intens verdrietig.

Ben je een klein beetje boos of voel je je een beetje teleurgesteld, dan is dat een emotie waar je wellicht overheen kunt stappen. Je besteedt er geen aandacht aan, je richt je op iets anders en weg is het weer. Maar woedend zijn betekent dat je een spanning in je lijf voelt waar je niet meer omheen kan, die je niet kunt verbloemen. Je balt je vuisten, je loopt rood aan en je snuift, stampt of verheft je stem.
En bij een intens verdriet stromen de tranen over je wangen, je snikt heftig en bent niet in staat te praten. Negeren, verbloemen, wegwuiven en je vermannen lukt niet meer.

Emoties mogen er zijn, in alle gradaties.

Spreek je uit

Als je wacht met het uitspreken van je gevoelens en behoeftes is de kans groot dat je je partner bakstenen geeft. Tot die tijd was je partner onwetend over wat er bij jou leeft en kon daar dus ook niet op afstemmen. Als je kleine emoties benoemd geef je je partner donsveertjes aan; daar kan hij of zij dan rustig naar luisteren en er op reageren.

Andersom kan natuurlijk ook. Je hébt je partner op tijd de donsveertjes aan gereikt. En die donsveertjes heeft hij of zij genegeert, weggewuifd. En je hebt later nóg een keer onder woorden gebracht wat er bij je speelt, maar je partner geeft het nauwelijks aandacht. Je partner heeft werkelijk niet in de gaten dat het menens is. Dat realiseert hij of zij zich pas als later de onvermijdelijke baksteen komt.

Het komt regelmatig voor dat ik een stel in mijn praktijk ontvang, waarbij de één aangeeft: “pas toen ik aangaf dat ik wil scheiden was hij/zij ineens wél bereid om mee te gaan naar relatietherapie”.

Om de metaforische bakstenen in je relatie te voorkomen een aantal tips:

#TIP1 Leer voelen in gradaties

De eerste stap is dat je de kleine emoties bij jezelf gaat opmerken en de gradaties gaat voelen. Elk ongemak, klein knaagje in je buik of niet-pluis-gevoel geeft je informatie. Leer het verschil herkennen tusssen deze kleine emoties die je makkelijk kunt negeren en de intense gevoelens waar je niet omheen kan. Hou het een tijdje bij, schrijf ze op en geef ze een cijfer: 1 is nauwelijks te voelen en 5 is zeer intens.

#TIP2 Je hoeft er nog geen duidelijkheid over te hebben

Misschien voel je wel iets maar kun je er nog geen woorden aan geven. Het is best lastig om emoties met een lage intensiteit te benoemen. Bedenk dat je niet in conclusies hoeft te communiceren. Leer je gevoel uit te spreken, ook al weet je nog niet precies wat er is. Betrek je partner erbij door bijvoorbeeld te zeggen: “dit voelt voor mij ongemakkelijk” of “er is iets maar ik weet nog niet precies wat” zodat jullie samen kunnen bespreken wat er tussen jullie speelt.

#TIP3 Neem de donsveertjes serieus

Wees niet bang dat je van een mug een olifant maakt. Je voorkomt juist dat een donsveer later een baksteen wordt. Neem kleine emoties serieus door ze aandacht te geven in plaats van deze te negeren.
Dat geldt ook als je partner jóu een donsveer geeft. Neem deze serieus, het is een moment waarin jullie aandacht aan elkaar kunnen schenken, emotionele intimiteit kunnen ervaren en jullie relatie kunnen verdiepen.

 #TIP4 Blijf niet met bakstenen rondlopen

Als je gevoelens en irritaties in je relatie ervaart kun je besluiten deze bij je te houden. Misschien doe je dat uit angst voor een conflict, ben je bang om te worden verlaten of afgewezen, of misschien wil je de ander niet kwetsen. De kans bestaat dat je je onbewust en onbedoeld gaat afsluiten, uit contact gaat of juist op andere momenten overmatig kritiek gaat geven. Je loopt met  bakstenen rond, dat kost energie en kan leiden tot onuitgesproken ontevredenheid. En de kans is groot dat je partner op jouw kritiek, afsluiting of ontevredenheid gaat reageren waardoor de problemen binnen je relatie kunnen verergeren.

#TIP5 Oordeel niet als het niet lukt

Het is niet vanzelfsprekend dat we het voelen in gradaties als kind van onze ouders leren. En ook op school is er geen vak dat hier aandacht aan besteedt. Vaak worden we er juist voor beloond als we de harmonie bewaren en zorgen voor de emoties van anderen. Logisch dat we in onze relaties vaak ook in eerste instantie gericht zijn op onze partner en voor de ander gaan zorgen. Het geven van aandacht aan je eigen emoties zit waarschijnlijk niet in je systeem. Oordeel niet en wees mild als het voelen in gradaties en het uitspreken van je behoefte niet meteen lukt.