Intimiteit in relaties

Wat betekent intimiteit?

Bij het woord intimiteit wordt vaak gedacht aan seksualiteit, terwijl er veel meer vormen van intimiteit zijn. Je kunt dus ook intieme momenten ervaren met vrienden, familie of collega’s. Intimiteit betekent: het uitwisselen en tot uitdrukking brengen van authentieke gevoelens en behoeften zonder deze (on)bewust te censureren. Gedeelde intimiteit schept een sterke band. Door intimiteit voel je verbinding met je partner, je laat hem of haar toe.

Verbinding en kwetsbaar zijn

Een relatie waarin je favoriete intimiteitsvorm ontbreekt, kan worden ervaren als oppervlakkig, armoedig of afstandelijk. Je voelt een gemis, een tekort of afstand. Als je dit langere tijd in je relatie ervaart kan het leiden tot ontevredenheid. Dan is het hoog tijd om samen te onderzoeken hoe jullie de verbinding weer kunnen herstellen. 

Om intimiteit te kunnen ervaren is het belangrijk dat je bereid bent om risico’s te nemen. Intimiteit gaat namelijk niet zonder kwetsbaarheid; in het moment loop je nu eenmaal het risico te voelen dat je door de ander (onbedoeld of onbewust) wordt afgewezen als jij een poging onderneemt dichtbij te komen.

Behoefte aan intimiteit

De behoefte aan intimiteit kan per persoon verschillend zijn. Daar waar de één continue in de ander kan ‘opgaan’, heeft de ander misschien juist vaker behoefte aan ruimte. Hier mag een fijne balans in worden gevonden waarbij je elkaars behoeftes respecteert.

Negen vormen van intimiteit

De Amerikaanse ‘intimiteitsexpert’ Dennis Bagarazzi benoemt negen verschillende vormen van intimiteit die je kunt ervaren met je partner. Alle negen zijn belangrijk in een relatie, maar jij hebt waarschijnlijk een aantal voorkeuren waarbij jij de meeste verbinding ervaart. En als jouw partner andere intimiteitsvoorkeuren heeft dan jij, dan kan dat invloed hebben op de mate van verbinding die je samen ervaart. De negen vormen van intimiteit zijn:

1) Emotionele intimiteit

Bij emotionele intimiteit deel je elkaars gevoelens. Je vraagt ondersteuning als je verdrietig bent en ook ben je emotioneel beschikbaar voor de ander. Ook blijdschap, samen lachen kan zorgen voor verbinding.

2) Psychologische intimiteit

Psychologische intimiteit betekent: het vertellen van je gedachten en wat er in je om gaat, het delen van een geheim, of het samen fantaseren over de toekomst. Je vindt het fijn om te praten over jullie relatie en over wat er tussen jullie gebeurt.

3) Intellectuele intimiteit

Intellectuele intimiteit is het uitwisselen van ideëen en opvattingen over bijvoorbeeld de politiek, een studie of maatschappelijke vraagstukken. Het kan uitdagend zijn om met elkaar in debat te gaan als je verschillende overtuigingen hebt, of het kan juist extra verbinding geven als je elkaars opvattingen deelt, het eens bent.

4) Spirituele intimiteit

Spirituele intimiteit gaat over het delen van gedachtes over bijvoorbeeld het geloof, de dood, de zin van het leven en het uitvoeren van rituelen. Hier een gelijkgestemde in vinden kan maken dat je je verbonden voelt.

5) Sociale intimiteit

Sociale intimiteit gaat om het samen dingen doen zoals samen koken en boodschappen doen en het vertellen over de dagelijkse gebeurtenissen. Je vertelt wat je hebt meegemaakt en ook het gezellig praten over koetjes en kalfjes valt hieronder.

6) Esthetische intimiteit

Esthetische intimiteit is het delen van gevoelens en ervaringen over bijvoorbeeld de natuur of kunst. Zo kun je verbinding voelen als je samen geraakt wordt door een schilderij of gedicht als je weet dat het ook de ander raakt. Of samen oh’s en ah’s roepen als je in een bijzonder landschap bent en samen onder de indruk bent van de natuur.

7) Tijd

Dit gaat om het samen zijn, samen tijd doorbrengen en het gevoel dat de ander vlakbij is. Ben je niet samen dan kan een appje of telefoongesprek toch maken dat je even weer verbinding met de ander voelt.

8) Lichamelijke intimiteit

Lichamelijke intimiteit is hand in hand lopen, een knuffel of tegen elkaar aan op de bank liggen terwijl je samen tv kijkt. Ook het hebben van oogcontact kan zorgen voor een gevoel van verbinding.

Tot zover kunnen de vormen van intimiteit ook belangrijk zijn om verbinding te voelen in vriendschappen en familierelaties. Voor partners komt daar seksuele intimiteit bij:

9) Seksuele intimiteit

Seksuele intimiteit is het hebben van seks, het delen van seksuele fantasiën, samen experimenteren of een erotische film kijken. Daar waar de één eerst verbinding wil voelen om zin in seks te hebben, is seks voor de ander juist dé manier de verbinding weer te herstellen. Dit kan soms onbewust wringen binnen een relatie.

Verschillen in intimiteit

Als het gaat om intimiteit kunnen er dus verschillen tussen jullie beide zijn. Ten eerste kun jij meer of minder behoefte hebben aan intimiteit dan je partner, en ten tweede kan de voorkeur aan de soort intimiteit verschillen. Hierdoor kun je je eenzaam of juist benauwd in de relatie voelen als de verschillen groot zijn, of als je niet op elkaars voorkeuren bent afgestemd.

#TIP Maak elk je eigen top 3: bij welke vorm van intimiteit ervaar jij de meeste verbinding met je partner? Ga dan samen in gesprek, kijk in hoeverre het overeen komt, en bespreek waar je elkaar meer tegemoet kunt komen.

Gemis aan intimiteit

Door eerdere negatieve ervaringen, of door een onveilige hechtingstijl vanuit je gezin van herkomst kan het zijn dat een bepaalde intimiteitsvorm onveilig voelt. Hierdoor kan een intimiteitsvorm waar de één verbinding ervaart, voor de ander juist een trigger zijn om uit contact te gaan. Een paar voorbeelden uit mijn praktijk:

“Mijn partner stelt vragen over mijn verleden, het voelt als graven en diggen in iets wat ik juist achter mij wil laten” (psychologische intimiteit)

“ Mijn moeder heeft het maar over koetjes en kalfjes, ze vraag nooit hoe het met mij is of hoe ik mij voel” (sociale intimiteit versus emotionele intimiteit)

“Ik kan de hele dag knuffelen en aanraken, mijn partner wijst dat regelmatig af en noemt mij ‘rupsje nooitgenoeg’ (lichamelijke intimiteit)

“Ik heb steeds het gevoel dat ik op het matje wordt geroepen als mijn partner wil praten over onze communicatie of een eerder conflict wil bespreken.” (psychologische intimiteit)

“Ik ervaar afstand als mijn partner het heeft over de politiek en het coronabeleid. Hij vindt dat ik daar geen mening over heb terwijl ik het niet interessant vind om het er steeds over te hebben.”

#TIP Is er een intimiteitsvorm waarbij je verwijdering voelt in plaats van verbinding? En hoe is dat voor je partner? Is er wederzijds begrip en kunnen jullie hierin een fijne balans vinden om elkaar tegemoet te komen?