Gezonde liefde of valse hoop?

Gezonde liefde of valse hoop?

In een relatie kun je je op vijf verschillende manieren opstellen.
Deze manieren leg ik hieronder uit: De eerste twee zijn reëel. De laatste drie houden je gevangen in een dynamiek die uiteindelijk niet werkbaar is. Dit inzicht, mede gebaseerd op het werk van Gabor Maté, helpt je herkennen waar jij staat en hoe je bewuster kunt kiezen voor een gezonde relatie.

#1 Ik vertrek

Soms is het de meest gezonde keuze om een relatie te beëindigen. Dit gebeurt dan niet impulsief of vanuit boosheid, maar vanuit een diep innerlijk weten dat de relatie niet (meer) goed voor je is.

“Ik houd van je, maar deze relatie is niet gezond voor mij. Ik kan niet goed voor mezelf zorgen binnen deze dynamiek. Daarom laat ik je los.”

Je hebt waarschijnlijk veel geprobeerd om de relatie werkbaar te maken, misschien herken je de punten hierna en ben je ‘daar’ al geweest. Het doet er niet meer toe wie ‘schuld’ heeft, hoe het komt en of de ander het met jouw besluit eens is. Wat telt, is dat de relatie in het hier-en-nu niet gezond voor je is, het proces genoeg tijd en ruimte heeft gehad en dat je hebt besloten uit de relatie te stappen. Als je dat goed hebt overwogen is dat een daad van (zelf)liefde en volwassen verantwoordelijkheid.

#2 Ik blijf én aanvaard

Je blijft in de relatie, niet vanuit angst of afhankelijkheid, maar vanuit acceptatie en groei. Je erkent dat je partner een spiegel is waarin je jezelf kunt zien en ontwikkelen. Wanneer iets je raakt, onderzoek je:

• Wat zegt dit over mij?
• Is dit mijn oude pijn of een reëel probleem in het hier-en-nu?
• Als ik mijn verlangen of mijn wens uitspreek aanvaard ik elk antwoord, en ik onderzoek waar het mij raakt als mijn wens onbeantwoord blijft. 

Als de ander een copingsmechanisme laat zien besef je dat het waarschijnlijk niet over jou persoonlijk gaat; kennelijk heeft de ander dit nog nodig om zich staande te houden en is nog niet zover in zijn of haar proces. Je kan het ‘daar’ laten, eventueel steun bieden of een grens aangeven. Jouw tolerantieniveau is zodanig dat je verschillen kan overbruggen en de ander kan respecteren. 

Je verwacht niet dat de ander verandert en je blijft trouw aan jezelf. Mocht je partner tot inzichten komen dan is dat fijn. Je respecteert het proces van je partner en leert van de dynamiek. Dit is de basis voor een gezonde, volwassen relatie.

#3 Ik blijf en jij moet veranderen

Je blijft, maar niet vanuit acceptatie. Je voelt je ontevreden en wilt dat de ander verandert:

• “Mijn partner moet gezonder eten.”
• “Mijn partner moet van zijn/haar verslaving af.”
• “Mijn partner moet emotioneler/rationeler worden.”

Je leeft in valse hoop: je gelooft dat de ander zal veranderen zoals jij dat wilt. Tegelijkertijd heb je valse macht: je denkt dat jij de ander kunt vormen naar jouw ideaalbeeld. Dit houdt je gevangen in een dynamiek van frustratie en teleurstelling. Je ziet je partner niet zoals hij/zij werkelijk is, maar door de lens van jouw verwachtingen.

Volgens Gabor Maté komt deze neiging vaak voort uit jeugdtrauma’s: we proberen in onze partner de ouder te ‘herstellen’ die ons niet gaf wat we nodig hadden. Dit patroon kan alleen doorbroken worden door naar binnen te kijken in plaats van naar de ander.

#4 Ik blijf en ik pas mij aan

Je past jezelf volledig aan om de relatie in stand te houden. Dit kan verschillende oorzaken hebben:

• Je voelt je minderwaardig en bent bang om verlaten te worden.
• Je partner heeft weinig respect voor wie jij bent, en je wringt je in bochten om geaccepteerd te worden.
• Je bent gewend te pleasen en weet niet goed wat je zelf wilt.
• Je neemt de rol van redder op je en verdraagt veel, zelfs als het over je grenzen gaat.

In deze dynamiek raak je jezelf kwijt. Je ‘wordt’ de persoon die de ander graag ziet, maar ten koste van je eigen behoeften en authenticiteit. Dit kan leiden tot codependentie in een relatie, waarin jouw geluk volledig afhankelijk wordt van de stemming of goedkeuring van je partner. Ga stevig staan, neem je eigen gevoelens en behoeftes serieus en onderzoek of deze een plek mogen hebben in de relatie. 

#5 Ik geloof in sprookjes

Je hebt een ideaalbeeld van relaties en verwacht dat de liefde als een sprookje zou moeten voelen. Je vergelijkt je relatie met Hollywood-romantiek en verlangt naar een partner die perfect op jouw wensen is afgestemd. Misschien ontmoet je anderen waarop je je ideaalbeeld projecteert en waar je partner niet tegenop kan.

De relatie ademde in de verliefdheidsfase een belofte, en je wilt niet zien dat de realiteit anders is. Je klampt je vast aan een droombeeld in plaats van te kijken naar wat het echt is.

Besef dat verliefdheid een beginfase is, en ontdek dat een relatie meerdere fasen heeft. Ware liefde ontstaat in de realiteit met alle uitdagingen en groeimogelijkheden die daarbij horen.

Over #2: Ik blijf en aanvaard

In relatietherapie help ik stellen om vanuit deze houding in de relatie te staan. Het maakt dat je, naast de relatiesessies, ook een persoonlijke ontwikkeling doormaakt: je partner is je beste  leermeester. Het geeft zelfvertrouwen als je op deze manier in een relatie kunt staan, je blijft bovendien trouw aan jezelf.

En hoe fijn als jouw partner hetzelfde kan: als jij in een coping schiet, stress ervaart of boos bent, je partner jou vanuit deze houding kan steunen.

 Wanneer beide partners bereid zijn naar hun eigen aandeel te kijken en elkaar niet proberen te veranderen, ontstaat er groei en echte verbinding.